Перайсці да асноўнага змесціва
Беларуская сацыял-дэмакратычная партыя (Грамада) Сайт прыхільнікаў Думаем пра кожнага - працуем разам!
Думаем пра кожнага - працуем разам!
Беларуская сацыял-дэмакратычная партыя (Грамада) Сайт прыхільнікаў

Форма пошуку

  • Facebook
  • В Контакте
  • Одноклассники
  • Галоўная
  • Партыя
    • Хто мы?
    • Статут БСДП
    • Структура
    • Дакументы
    • Як уступіць у БСДП?
    • Падтрымаць БСДП
    • Гісторыя сацыял-дэмакратыі ў Беларусі
    • БСДП у асобах
    • Бібліятэка сацыял-дэмакрата
    • Сімволіка БСДП
  • Кіраўніцтва БСДП
    • Прэзідыум БСДП
    • Цэнтральны камітэт БСДП
    • Цэнтральная Рэвізійная Камісія БСДП
  • Навіны
    • Аналітыка
    • Заявы
    • Гісторыя і культура
    • Грамадства
    • Жанчыны БСДП
    • Палітыка
    • Партыйнае жыццё
    • Эканоміка
  • Блогі
  • Выданні БСДП
    • Бюлетэнь "Сацыял-дэмакрат"
    • Часопіс "Адлюстраванне"
  • Мультымедыя
    • Вiдэа
    • Фота
  • Кантакты
Уступіць у БСДП
Гісторыя і культура

Яны былі першыя. Антон Баліцкі (да 100-годдзя БНР, публ.21-я)

панядзелак, 21 Жнівень 2017 8:18 Aўтар: 13 жнівень 2017, 08:55 Анатоль Сідарэвіч Крыніца: Радыё Свабода

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Яны былі першыя. Антон Баліцкі

 

Антон Баліцкі

Антон Баліцкі

Баліцкі Антон. Нарадзіўся 4.09.1891 г. у в. Балічы Горадзенскага пав. (цяпер Горадзенскі р-н). Расстраляны 31.10.1937 г. у Менску. Месца пахаваньня невядомае.

Выпускнік Сьвіслацкай настаўніцкай сэмінарыі, А. Баліцкі непрацяглы час працаваў у школе, а ў 1916 г. скончыў Віцебскі настаўніцкі інстытут. Пасьля інстытуту яго мабілізавалі ў войска і адправілі на Румынскі фронт. Настаўнік у вайсковым мундзіры быў актыўным удзельнікам рэвалюцыйных падзей 1917-га.

Калі развалілася старая армія, ён пасяліўся ў Адэсе. У гэтым горадзе і яго ваколіцах у часе І сусьветнай вайны склалася вялікая беларуская калёнія. У сьнежні 1917 г. у Адэсе паўстала культурна-асьветная арганізацыя «Беларускі гай». У тым самым месяцы воіны-беларусы Румынскага фронту заснавалі Беларускую вайсковую раду. 19 сакавіка 1918 г. на аб’яднаным паседжаньні гэтых арганізацый быў створаны Беларускі нацыянальны камісарыят. Памочнікам старшыні камісарыяту і ўпаўнаважаным у нацыянальна-палітычных справах стаў А. Баліцкі.

Калі да Адэсы дайшла вестка пра абвяшчэньне БНР, Нацыянальны камісарыят стаў на яе бок. У красавіку 1918-га А. Баліцкі прыехаў у Кіеў, дзе працавала дэлегацыя Народнага Сакратарыяту БНР у справе перамоваў з замежнымі краінамі. Ён жа зьвярнуўся да Аляксандра Цьвікевіча з просьбай даць Нацыянальнаму камісарыяту паўнамоцтвы выконваць функцыі консульства БНР у Адэсе. І такія паўнамоцтвы Народны Сакратарыят даў. Баліцкі стаў сакратаром консульства. Беларуская праца ў Адэскай акрузе вялася даволі памысна, пакуль не прыйшлі рэстаўратары імпэрыі — дзянікінцы. У новых умовах Баліцкі арганізаваў партызанскі атрад і ўступіў у партыю ўкраінскіх камуністаў-барацьбістаў. У 1920-м ён разам з іншымі сябрамі гэтай партыі стаў чальцом РКП(б).

У 1921 г. А. Баліцкага адклікалі на працу ў ССРБ. У кастрычніку таго самага года ён стаў намесьнікам народнага камісара, а са студзеня 1926-га — наркамам асьветы. Ён быў адным з вядучых канструктараў сыстэмы школьніцтва і сеткі ўстаноў культуры (тады не было асобнага ведамства, якое б займалася пытаньнямі культуры) у пэрыяд так званай беларусізацыі.

У канцы 1920-х у палітыцы бальшавіцкіх вярхоў наступіў пералом. У лютым 1929 г. адбыўся ХІІ зьезд КП(б)Б, на якім яшчэ гаварылася аб беларусізацыі, але ў парадак дня была пастаўлена барацьба з так званымі нацыял-дэмакратамі і нацыянал-апартуністамі. Пералом наступаў і галіне адукацыі. На вучобу ў ВНУ і сярэдніх навучальных ўстановах належала прымаць толькі дзяцей рабочых, сялян-беднякоў і бяднейшых сераднякоў. Дзецям чыноўнікаў належала для вучобы зарабіць працоўны стаж на вытворчасьці.

Для правядзеньня такой лініі патрабаваўся новы наркам асьветы. Ім замест А. Баліцкага стаў чалавек з пачатковай адукацыяй — Антон Платун (з 1931 г. Акадэмік).

8 верасьня 1930 г. А. Баліцкага арыштавалі ў «справе» так званага Саюза вызваленьня Беларусі, а ў сакавіку 1931-га калегія АДПУ прысудзіла яму 10 год лягераў. Пры паўторным разглядзе «справы» Вайсковая калегія Вярхоўнага суда СССР 30 кастрычніка 1937 г. асудзіла А. Баліцкага на сьмерць.

Апошнія навіны з гэтай катэгорыі

01.02 НАРАДЖЭННЕ І СМЕРЦЬ ССРБ. Артыкул першы
31.01 Правілы жыцьця Антона Луцкевіча
30.01 20 фактаў пра Антона Луцкевіча
12.11 100 гадоў таму. Што трэба памятаць
02.11 Пяцісотгадовы човен прывезлі ў цэнтр Мінска
15.10 Власти Минска не предоставляют информацию о гражданах, выступивших против установки памятной...

Аўтары блогаў

Ігар Барысаў
Андрэй Казановіч
Ігар Маслоўскі
Ганна Канюс
Анатоль Cідарэвіч
Cяргей Адамовіч

Блогi

Ігар Барысаў
Віншаванне з Новым 2019 годам!
Андрэй Казановіч
Минские договоренности по Нагорному Карабаху
як хутка знiкне заслона Стабiльнасцi незменяемага...
Ігар Барысаў
Прамова на пасаду старшыні БСДП
Андрэй Казановіч
Віншую вас грамадзяне Лiтвы са знамянальнай датай —...
Усе блогі

Нумары нашай газеты

№15
№14
№13
Усе нумары

Заявы БСДП

ДАГАВОР АБ СТВАРЭННІ САЮЗНАЙ ДЗЯРЖАВЫ -...         ДАГАВОР АБ СТВАРЭННІ САЮЗНАЙ ДЗЯРЖАВЫ...
Заява Прэзідыума БСДП “Аб ваенных...         ЗаяваПрэзідыума БСДП“Аб ваенных...
Зварот Прэзідыума БСДП у сувязі з...          Зварот Прэзідыума Беларускай...

Катэгорыі

Аналітыка
Гісторыя і культура
Грамадства
Жанчыны БСДП
Заявы БСДП
Палітыка
Партыйнае жыццё
Эканоміка

Партнёры

     

Кампания Право выбора

Партыя

  • Хто мы?
  • Статут БСДП
  • Структура
  • Дакументы
  • Гісторыя сацыял-дэмакратыі ў Беларусі
  • БСДП у асобах

Навiны

  • Партыйнае жыццё
  • Заявы
  • Жанчыны БСДП
  • Палітыка
  • Эканоміка
  • Грамадства
  • Аналітыка
  • Гісторыя і культура

Выданнi БСДП

  • Бюлетэнь "Сацыял-дэмакрат"
  • Часопіс "Адлюстраванне"
  • Facebook
  • В Контакте
  • Одноклассники
bsdpps@tut.by © БСДП-2019 Усе правы абароненыя